MTBF (Mean Time Between Failures) to jeden z najczęściej cytowanych wskaźników w zakładach produkcyjnych, ale też jeden z najbardziej niezrozumianych. Dla jednych to tylko „parametr z tabeli technicznej”, dla innych — podstawowy wskaźnik niezawodności parku maszynowego. W tym artykule pokażemy, czym ten wskaźnik jest naprawdę, jak go mierzyć, interpretować, poprawiać i wdrażać w praktyce. Bazujemy na doświadczeniach z setek wdrożeń w firmach produkcyjnych i zebranych najlepszych praktykach.
Co to jest MTBF?
MTBF (Średni Czas Między Awarami) to wskaźnik określający średni czas pracy urządzenia między kolejnymi awariami.
Wzór:
MTBF = Czas działania (bez przestojów planowanych) / Liczba awarii
Im wyższa wartość wskaźnika, tym bardziej niezawodne jest urządzenie lub system.
Czym MTBF nie jest:
- Nie mówi nic o czasie naprawy (do tego służy MTTR).
- Nie jest „gwarancją” producenta, tylko miarą empiryczną.
- Nie działa w oderwaniu od kontekstu – ta sama wartość wskaźnika może być dobra w jednej branży, a nieakceptowalna w innej.
Dlaczego ma znaczenie w praktyce?
- Pozwala porównywać niezawodność różnych maszyn lub linii.
- Umożliwia wczesną identyfikację krytycznych urządzeń, które zawodzą najczęściej.
- Wspiera planowanie przeglądów i działań prewencyjnych.
- Ma bezpośredni wpływ na OEE, koszty utrzymania ruchu i terminowość produkcji.
Jak prawidłowo mierzyć MTBF?
- Zbieraj dane tylko o awariach (unplanned downtime), nie o przezbrojeniach czy postojach planowanych.
- Uwzględniaj czas produkcji netto, czyli z pominięciem przestojów planowanych.
- Rejestruj każdą awarię z datą, godziną, czasem przestoju i przyczyną.
- Dane powinny być zbierane automatycznie lub ustandaryzowanym formularzem – tu pomocny jest system CMMS.
W praktyce wielu zakładów, problemy z obliczeniami wskaźnika zaczynają się już na etapie błędnego zbierania danych.
Typowe błędy przy analizie wskaźnika
- Liczenie czasu kalendarzowego zamiast rzeczywistego czasu pracy maszyn.
- Niedokładne rejestrowanie awarii lub brak ich klasyfikacji.
- Zbyt mała próbka danych – pojedyncze awarie nie dają miarodajnych wyników.
- Brak rozróżnienia typów awarii (np. mechaniczne vs elektryczne) utrudnia wnioski.
Jak interpretować MTBF?
Wysoki = niska awaryjność = większa przewidywalność.
Niski = częste przestoje = większe ryzyko niedotrzymania terminów.
Przykład:
Jeśli maszyna A ma MTBF = 240 godzin, a maszyna B = 60 godzin:
- Maszyna B wymaga 4x częstszych interwencji UR.
- Warto przeanalizować jej historię awarii i wprowadzić działania zapobiegawcze.
Jak poprawić MTBF? Praktyczne strategie
1. Standaryzacja czynności UR
- Tworzenie checklist serwisowych.
- Utrzymywanie dokumentacji napraw i analiz awarii.
2. Analiza przyczyn źródłowych (RCA)
- Nie tylko „naprawa”, ale znalezienie i eliminacja przyczyny.
3. Szkolenia operatorów
- Wielu awariom można zapobiec poprzez właściwą obsługę i rozpoznawanie sygnałów ostrzegawczych.
4. Cyfrowe wsparcie UR
- Systemy takie jak CMMS Signalo pozwalają śledzić MTBF, rejestrować awarie, tworzyć raporty i harmonogramy działań.
- Dzięki integracji z tabletami na hali, dane są rejestrowane od razu, bez opóźnień.
5. Działania prewencyjne i predykcyjne
- Na podstawie trendów wskaźnika można planować przeglądy prewencyjne i modernizacje.
- W połączeniu z systemem Andon 4.0 możliwe jest natychmiastowe reagowanie na wzrost awaryjności.
Przykładowa analiza wskaźnika dla trzech maszyn
| Maszyna | Czas pracy (h) | Liczba awarii | MTBF (h) | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| Linia A | 720 | 3 | 240 | Stabilna, brak trendu wzrostu awarii |
| Linia B | 720 | 6 | 120 | Powtarzające się problemy mechaniczne |
| Linia C | 720 | 12 | 60 | Krytyczna – wymaga interwencji |
Jak raportować i wizualizować MTBF?
- Najlepsze efekty daje prezentacja MTBF per maszyna, linia i typ awarii.
- Używaj wykresów trendów – szybciej widać poprawę lub regres.
- Przykładowy dashboard CMMS powinien zawierać: MTBF, MTTR, liczba awarii, czas przestojów, status działań korygujących.
→ W modułach Signalo, dashboardy są dostosowane do zakładu – nie tylko raportują, ale wspierają podejmowanie decyzji.
Jakie KPI warto powiązać z MTBF?
- Liczba awarii / miesiąc / linia
- MTBF / typ maszyny
- Koszt przestojów spowodowanych awariami
- Procent awarii z usuniętą przyczyną źródłową
- Czas reakcji od zgłoszenia do rozpoczęcia naprawy
Kiedy wskaźnik może wprowadzać w błąd?
- Gdy maszyna jest często przezbrajana lub uruchamiana w krótkich cyklach.
- Gdy ignorujemy „drobne awarie”, które są symptomami większego problemu.
- Gdy nie analizujemy powiązań między MTBF a MTTR – maszyna może rzadko się psuć, ale naprawa trwa zbyt długo.
MTBF a kultura techniczna w firmie
- Świadomość obliczania tego wskaźnika wśród zespołów UR i produkcji zwiększa zaangażowanie.
- Gdy dane są transparentne, łatwiej podejmować decyzje: czy modernizować, szkolić, czy zmieniać procedury.
- Wskaźnik nie może być „tylko liczbą” — musi być narzędziem codziennego zarządzania.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy MTBF i MTTR to to samo?
Nie. MTBF określa średni czas między awariami, a MTTR – średni czas ich naprawy. Oba są ważne, ale mierzą różne aspekty niezawodności.
Ile danych potrzeba, aby wskaźnik był wiarygodny?
Im dłuższy okres i większa liczba awarii, tym lepiej. Przyjmuje się minimum 3–6 miesięcy obserwacji.
Czy można podnieść MTBF bez nowych maszyn?
Tak. Wskazane są działania prewencyjne, standaryzacja UR i eliminacja przyczyn źródłowych awarii.
Jak często raportować MTBF?
Zalecamy cotygodniowe przeglądy dla zespołów UR oraz miesięczne podsumowania dla kierownictwa.
Czy CMMS automatycznie liczy MTBF?
Tak – nowoczesne systemy CMMS, takie jak Signalo, robią to na podstawie zgłoszeń awarii i czasu pracy maszyny.
Podsumowanie
- MTBF to kluczowy wskaźnik niezawodności, ale jego skuteczność zależy od poprawnego zbierania danych, kontekstu i właściwej interpretacji.
- Największe błędy to niepoprawne liczenie, zła klasyfikacja awarii i brak działań korygujących.
- Poprawa MTBF wymaga współpracy UR, produkcji i automatyki, wspartej przez systemy CMMS, checklisty i analizę RCA.
- Signalo CMMS i Andon 4.0 to przykłady narzędzi, które wspierają cały cykl: od rejestracji danych, przez analizę, po poprawę MTBF.
- Realny wzrost MTBF = mniej przestojów, lepsze planowanie, wyższa efektywność.
→ Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak zacząć poprawiać MTBF w swojej fabryce — bez kosztownych wdrożeń i długich analiz — umów konsultację z naszym zespołem.
MTBF Kalkulator Excel – Sprawdź, ile tracisz przez awarie
Pobierz darmowy szablon Excel, który automatycznie obliczy MTBF i pokaże, które maszyny generują największe straty. To pierwszy krok, by odzyskać kontrolę nad przestojami i zacząć realnie oszczędzać.
